داستان داستانها: رستم و اسفندیار در شاهنامه

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، از مشاهیر حوزه ی ادبیات ایران است و کمتر کسی است که نام او به گوشش آشنا نباشد. او در سال ۱۳۴۸ به دعوت رییس وقت دانشگاه تهران، به این دانشگاه پیوست و کرسی ای در هیئت علمی دانشکده ادبیات به او اختصاص گرفت. تا سال ۱۳۵۹ که بازنشسته شد، در دانشکده های ادبیات و حقوق به تدریس مشغول بود.
کتاب داستان داستان ها: رستم و اسفندیار در شاهنامه، به گفته خود ایشان، متنی است که برای تدریس به دانشجویان ادبیات تدوین شده بود اما اندکی بعد به صورت کتاب درآمد.
در این کتاب – همانطور که از نام آن پیداست – یکی از شاهکارهای ادبیات ایران، یعنی داستان رستم و اسفندیار بررسی می شود. مطالعه ی این کتاب برای شخص من بسیار لذت بخش بود. از مهم ترین دلایل این تجربه ی بسیار خوب (جدا از علاقه ی زیاد خودم به حماسه ی ملی ایران) را می توان متن بسیار خوانا و روان کتاب معرفی کرد؛ که برای شخصی مثل من که دانشجوی ادبیات نیستم و صرفا به این حوزه علاقمندم نیز متن سخیف و سنگینی نبود و به سادگی و فصاحت نوشته شده بود و منظور را منتقل می کرد.
در این کتاب، اسطوره های مشابه بسیاری از ملل مختلف ذکر می شوند (که من هم با خیلی از آنها آشنا نبودم، و از این نظر هم خوشحالم چون سرنخ هایی برای خواندن داستان ها بیشتر به من داد). همچنین روند تاریخی شاهنامه تا رسیدن به این داستان بررسی می شود که برای من بسیار جالب بود و نشان از پختگی اسطوره های کشورم داشت. روند توسعه ی داستان رستم و اسفندیار، مدت ها قبل (به روایت شاهنامه، صدها و شاید سال قبل) شروع شده بود. از دورانی که کاوه و فریدون، به عنوان نماد و نماینده ی قشر مردم و قشر فرمانروا، دست در دست هم (که نمایانگر اتحاد این دو قشر در آن داستان است) بر ضحاک پیروز شدند و تاج و تخت کیان را پایه گذاری کردند. البته این به این معنی نیست که دیگر داستان های شاهنامه به خودی خود مفهومی ندارند و با این داستان کامل می شوند؛ بلکه اوج هنر را می رساند که هر ماجرایی در شاهنامه به تنهایی از ارزش بالای ادبی برخوردار است اما با پایان هر داستان، روند توسعه ی شخصیت ها و پختگی متوقف نمی شود تا از داستان بعد دوباره از ابتدا از سر گرفته شود.
منبع: وب سایت ویرگول