انسان در جست و جوی معنا: مقدمه ای بر معنا درمانی

«انسان در جست وجوی معنا» مهم ترین کتاب ویکتور فرانکل است که نخستین بار سال ۱۹۴۶ یعنی تقریباً بلافاصله بعد از پایان جنگ منتشر شد. او در بخش نخست این کتاب، تجربیات عجیب، هول آور و تأثیرگذارش را از سه سال حضور در اردوگاه های کار اجباری آشویتس و داخائو نوشت و در بخش دوم (که البته بعداً اضافه شد)، با استفاده از این تجربیات، نظریه ی معناگرایی خود را شرح داد. شاید سال های بعد از جنگ، بهترین زمان ممکن برای طرح این دیدگاه ها بود که باعث شد از کتابش به شکل عجیبی استقبال شود. اما البته نحوه ی نگارش و نگرش او نیز عامل مهم دیگری بود. او برخلاف روال معمول نظریه پردازی های نیمه ی نخست قرن بیستم، به زبان عامه سخن گفت و دست بر جایی گذاشت که انسانِ بعد از جنگ، به شدت غیابش را حس می کرد. اما فرانکل مثل هر دانشمند متفکر دیگری، تا زمان حیاتش یعنی تا ۴۶ سال بعد از آن، این کتاب را بازنگری کرد و با ویراست های تازه، ذهنش را تازه کرد. ضمن این که با سخنرانی ها و نوشتن متن های دیگر، نظریه ی معنادرمانی را گسترش داد.
او پنج سال پیش از مرگش در ۱۹۹۲ ویراست تازه ای از کتاب منتشر کرد. ترجمه ی حاضر، بر اساس همین نسخه ی آخر است که نسبت به نسخه های اولیه، تفاوت هایی دارد. از جمله این که قسمت هایی را حذف کرده و یک فصل نسبتاً طولانی به کتاب افزوده است به نام «موردی از خوش بینی غم انگیز.» فصلی که در آن توصیفی بسیار زیبا از وضعیت انسان در جهان پر از رنج و راه مواجهه با آن ارایه می دهد. فرانکل که تجربه ای به دردناکی اردوگاه های آلمان را پشت سر گذاشته، معتقد است «پاسخ مثبت به زندگی با وجود همه چیز» راه درمان بسیاری از رنج هاست و زندگی تحت هر شرایطی معانی بالقوه ی خودش را دارد، حتی در تیره بختانه ترین شرایطش.
او مثل نیچه معتقد بود کسی که چرایی زندگی اش را بیابد، چگونگی اش را نیز خواهد یافت. نسخه ای که در جهان بی معنای امروز، هنوز کار می کند.
ویکتور فرانکل عصب شناس و روان پزشک دانشکده ی پزشکی دانشگاه وین بود. او بنیانگذار چیزی است که به مکتب سوم روان درمانی وین (پس از روان تحلیلگری فروید و روان شناسی فردی آدلر) یا همان مکتب معنادرمانی معروف است. فرانکل در سال ۱۹۰۵ متولد شد و دکترای پزشکی و دکترای فلسفه را از دانشگاه وین دریافت کرد. در طول جنگ دوم جهانی، به مدت سه سال در اردوگاه کار اجباری آشویتس، داخائو و چند جای دیگر اسیر بود. تجربه ای که بعدها نقش مهمی در زندگی او بازی کرد و سبب شد به معنا در زندگی برخلاف سایر همقطارانش، اهمیت اول را بدهد. نخستین کار علمی او در سال ۱۹۲۴ یعنی وقتی فقط نوزده سال داشت، در مجله ی بین المللی روان تحلیلگری چاپ شد. پس از آن ۳۰ کتاب نوشت که به ۲۳ زبان دنیا ترجمه شده اند. او در دانشگاه های هاروارد، پیتسبورگ، سن دیه گو و دالاس، استاد مهمان بود و از ۲۷ دانشگاه درجه ی دکترای افتخاری دریافت کرد. فرانکل در شانزده سالگی مکاتبه با فروید را شروع کرد و ابتدا به شدت تحت تأثیر او بود، اما به مرور به سمت نظریات آدلر گرایش بیش تری پیدا کرد. با این حال درنهایت از دیدگاه های آدلر نیز فاصله گرفت و نظریه ی خود را مطرح کرد. آدلر با توجه به مفهوم احساس کهتری و تلاش برای برتری نمی توانست برای فرانکل که اساس نظریه اش بر اهمیت معنا و محدود نبودن ذهن انسان تأکید دارد، نسخه ی مناسبی باشد.
ویکتور فرانکل سال ۱۹۹۷ از دنیا رفت.
منبع: وب سایت نشر سنگ