پایه گذاران نثر جدید فارسی

نویسنده در آغاز به سیر تاریخی فارسی از دوره ی صفویان تا دوره ی قاجاریه می پردازد، یعنی ابتدا خطوط اصلی شکل گیری تاریخی نثر فارسی را به گونه ی فشرده بازگو می کند. وی شکل گیری نثر دوران جدید را با بررسی سال های اولیه ی قاجار و دوره ی پیش از مشروطه آغاز کرده به مساله ی تجدید حیات نثر نویسی می پردازد. و خاطرنشان می کند: “در زمینه ی ادبیات منشور اصلاحات نخستین در نامه نگاری دولتی صورت گرفت و مبتکر آن نهضت دو تن از بزرگ ترین نخست وزیران ایران بودن: قائم مقام فراهانی و میرزا تقی خان امیرکبیر. نوآوری های بعدی به همت دو چهره ی سیاسی و ادبی دیگر، میرزا ملکم خان و عبدالرحیم طالبوف، انجام پذیرفت”. پس از آن، نثر مربوط به آستانه ی انقلاب مشروطه، با معرفی سیاحت نامه ی ابراهیم بیک و بررسی نخستین ترجمه ها و تخستین روزنامه ها، مطرح می گردد و در پی آن چند و چون انقلاب مشروطیت، و نثر علی اکبر دهخدا بررسی می شود. مبحث بعدی کتاب معرفی نویسندگان رمان تاریخی و آثار آنان است، سپس به پادشاهی رضا شاه و نویسندگان دوران رضا شاه اشارتی می شود و پس از آن، بحث اصلی کتاب به بررسی دوران پس از رضا شاه و نویسندگان مشخص این عهد اختصاص می یابد که از آن جمله اند: محمد علی جمال زاده، بزرگ علوی، جلال آل احمد، صادق چوبک، به آذین، تقی مدرسی و علی محمد افغانی. نگارنده در بخش دوم کتاب به بحثی نسبتا مشروح درباره ی “صادق چوبک” پرداخته که به تصریح وی سرآمد نویسندگان جدید ادبیات فارسی است…. صادق هدایت بغرنج تر از آن است که با دیگر چهره های ادبی ایران ـ که بر بسیاری از آنان تاثیری ژرف نهاد ـ در یک گلیم بگنجد. تراژدی جامعه ی امروزی ما و بار مسئولیت تاریخ دیرپای ایران به طرز فراموش نشدنی در کارهای او بازتاب یافته است”.