فرهنگ املایی فارسی

املا عبارت است از حروف تشکیل دهندۀ واژه و ترتیب خاص آنها. رسم الخط عبارت است از وضعیت واژه از لحاظ جدانویسی و پیوسته نویسی. اکثر واژه ها فقط یک املای مشخص تثبیت شده و درست دارند و به اصطلاح دارای «اصالت املایی »اند؛ مثلاً آسمان، اعصاب، انضباط، پذیرش، تقسیط، گریز و مثلث را فقط به همین صورت باید نوشت و هر املای دیگری از آنها غلط محسوب می شود.
املا و رسم الخط مقوله های تجویزی اند، نه توصیفی. اهل زبان به مرجعی نیاز دارند که املا و رسم الخط واژه ها را برایشان تجویز کند؛ اما چه کسی صلاحیت مرجعیت در این زمینه را دارد؟ بی گمان فرهنگستان صالح ترین مرجع در این حوزه است. خوش بختانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی سالیانی است که با تدوین و انتشار دو کتاب ارزش مند «دستور خط فارسی» و «فرهنگ املایی خط فارسی» نقش خود را در این زمینه کمابیش ایفا کرده است. اما این دو اثر با وجود فواید و محاسن بسیارشان، خالی از کاستی ها و ناهم آهنگی هایی نیستند؛ نویسنده در این کتاب کوشیده است اثر خود را از چنان کاستی ها و ناهم آهنگی هایی دور نگه دارد.
به عقیدۀ نگارندۀ این کتاب مبنای رسم الخط باید چیزی علمی تر و فراتر از ذوق و عادت چشمی باشد؛ زیرا این دو عامل متغیرند و از فردی و نسلی به نسلی فرق می کنند. در بحث رسم الخط باید منطق را عادت کرد، نه عادت را منطق؛ زیرا عادت های فعلی مان لزوماً بر اساس منطق شکل نگرفته اند.
این فرهنگ دربردارندۀ بیش از شصت وپنج هزار واژه، ترکیب، اصطلاح و نام رایج در فارسی امروز است. امید است این فرهنگ گامی در راه رسیدن به رسم الخطی معقول و واحد برای زبان فارسی باشد. این فرهنگ دربرگیرندۀ هزاران واژۀ مرکب رایج در فارسی امروز است که قالبیت جدانویسی و پیوسته نویسی دارند؛ از میان آنها حدود صد واژه مستثنا شده اند؛ یعنی به دلایلی پیوسته نوشته شده اند.
منبع: کتابخانهٔ تخصصی ادبیات