سفرنامه ی اروپا: تاملات زمستانی بر تاثرات تابستانی

«خلاصه بگویم، عطش سیری ناپذیر دیدن چیزها و جاهای جدید به جانم افتاده بود، عطش ساختن پانوراماهای کلی و ترکیبی، عطش تأثیرگذاری مناظر و چشم اندازها. بعد از این اعترافات، چه انتظاری از من دارید؟ چه برایتان تعریف کنم؟ چه تصویری بسازم؟ چه توصیفی بکنم؟ یک نمای پانوراما؟ چیزی که پرنده در پروازش می بیند؟ اما آخر خودتان اولین نفری خواهید بود که به من می گویید: خیلی بلند پریده ای.»سال 1862 است، ظاهراً فیودور داستایفسکی برای مشورت با پزشکان اروپایی و علاج حمله های صرع راهی اروپا شده است، اما این سفر بدل می شود به سیاحتی در شهرهای برلین، لندن، پاریس، فلورانس، میلان و وین. حاصل این سفر یادداشت هایی بود که اولین بار در مجله ی زمان به سردبیری خود او منتشر شد. این یادداشت ها حاصل تأملات او در باب چگونگی نگرش روس ها به دنیای آزاد اروپای مرکزی است. از منظر داستایفسکی شناسان این یادداشت ها یکی از صریح ترین و بی پرده ترین آثار داستایفسکی است؛ او عامدانه پرده از درونیاتش در برخورد با فرهنگ اروپایی برمی دارد و از مقاومت در برابر وسوسه ی تأثیرپذیری از فرهنگ غربی حرف می زند. به نظر می رسد اولین جرقه های ذهنی داستایفسکی را باید در این سفرنامه جست وجو کرد؛ افکاری که بعدها حاصلش کتاب یادداشت های زیرزمینی شد.
منبع: وب سایت نشر برج وابسته به شرکت برج فرازان فکر و اندیشه