دفاع لوژین

عنوان روسی این رمان “زاشیتا لوژینا”ست، به معنی “دفاع لوژین”، و اشاره دارد به دفاعی در شطرنج که گویا استاد بزرگ شطرنج، لوژین، آن را ابداع کرده است. در کتاب، شرح زندگی “لوژین” در قالب داستان بازگو می شود. به گفته ی مترجم: “آلکساندر ایوانوویچ لوژین”، استاد بزرگ شطرنج، هم خالق استراتژی های بغرنج و ظریف است و هم بازیچه ی مستاصل ترکیب بزرگی که به مات شدن او می انجامد. “لوژین” تقلا می کند تا از این ترکیب خلاص شود، اما در این تلاش دفاعی درنمی یابد که الگوهایی که بی رحمانه تکرار می شوند محصول وجود متلاطم خود او هستند. “لوژین” تصور می کند که با پیش بینی ناپذیرکردن حرکت های خود و با انجام دادن حرکت های نامنتظره می تواند مسیر آن ترکیب هولناک را عوض کند، اما می بینیم که این استاد مغموم در همان حال که می کوشد از الگوهای تکرارشونده اجتناب کند خودش با دقت بسیار مشغول ساختن چنین الگوهایی است. او با تکرار از تکرا ر می گریزد … “لوژین” از زندگی روزمره فاصله می گیرد، استراتژی های خاموش دفاعی ابداع می کند و ترکیب هایی از اشیاء و امور پیرامون می سازد. همین ها او را آماده می کند تا زندگی اش را وقف شطرنج کند. شاید شطرنج وسیله ای باشد برای تعالی تعارض های درون. تعارض “لوژین” همان نیاز به گریز از الگوهای مانوس و نیز نیاز به استقبال از الگوهای مانوس است. اما شطرنج نه تنها تعارض های “لوژین” را حمل نمی کند بلکه حتی نمی گذارد که او از مرحله ی بازی فراتر رود. “لوژین” فقط تکرار می کند، و تقلای مایوسانه ی او برای اجتناب از تکرار به “خودماتی” می انجامد. استاد بزرگ در برابر ترکیبی که علیه او اجرا می شود به زانو درمی آید … “لوژین” با روزمره زیستن از روزمره زیستن می پرهیزد. با تکرار کنترل شده ی الگوها، از تکرار کنترل نشده ی آن ها می گریزد. احساس می کند که رویدادها هم قبلا اتفاق افتاده اند. شطرنچ همواره بازی شده است. شطرنج جای واقعیت را گرفته، و دیگر برای “لوژین” واقعیتی غیر از شطرنج وجود ندارد. “لوژین در برابر ترکیب عظیمی که علیه او اجرا می شود به دفاع ابداعی خود متوسل می شود”.