برنده‌های نوبل ادبیات

۲۰۲۳

نام: یون فوسه
زاده: ۲۹ سپتامبر ۱۹۵۹

بیوگرافی کوتاه:
یون فوسه (به نروژی: Jon Fosse) نمایشنامه‌نویس و داستان‌نویس و شاعر اهل نروژ و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۳ است. فوسه از مهم‌ترین نویسندگان نروژ و همچنین از مطرح‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان به‌شمار می‌رود. آثارش ادامه‌دهنده سنت نمایشی است که توسط هنریک ایبسن در قرن نوزدهم در نروژ ایجاد شد.

آثار منتخب:

مجموعه آثار نمایشی

کسی می‌آید

دختر با بارانی زرد

آلیس پای آتش

«برای نمایشنامه‌ها و نثر بدیع او که به ناگفتنی‌ها صدا می‌دهد»

۲۰۲۲

نام: آنی ارنو
زاده: ۱ سپتامبر ۱۹۴۰

بیوگرافی کوتاه:
آنی ارنو (به فرانسوی: Annie Thérèse Blanche Ernaux) نویسنده و استاد دانشگاه اهل فرانسه است. آثار ادبی او که بیشتر خودزندگی‌نامه است، پیوندهای نزدیکی با جامعه‌شناسی دارد. ارنو برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۲ شد «به خاطر شجاعت و توجه موشکافانه که با آن ریشه‌ها، بیگانگی‌ها و خویشتن‌داری‌های جمعی را آشکار می‌کند».

آثار منتخب:

یادداشت‌های کوچه و خیابان

سال‌ها

مکان واقعی

چراغ‌ها را ببین، عشق من

«برای شجاعت و تیزهوشی واقع‌بینانه‌ای که به واسطه آن ریشه‌ها، بیگانگی‌ها و محدودیت‌های جمعی حافظه شخصی را کشف می‌کند»

۲۰۲۱

نام: عبدالرزاق گورنا
زاده: ۲۰ دسامبر ۱۹۴۸

بیوگرافی کوتاه:
عبدالرزاق قورنه (زاده ۲۰ دسامبر ۱۹۴۸)، نویسندهٔ تانزانیایی برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۱ است. بنا بر اعلام آکادمی نوبل او به دلیل «نوشته‌های رسوخگر و دلسوزانه در زمینهٔ تأثیرات استعمار و سرنوشت پناهجویان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها» شایستهٔ دریافت این جایزه تشخیص داده شده‌است. نام او در زبان مادریش سواحلی Gurnah است.

آثار منتخب:

ورای زندگی

بهشت

آخرین هدیه

سکوت تحسین برانگیز

«درک بی چون و چرا و عمیق او از تاثیرات استعمار و سرنوشت پناهجویان در شکاف بین فرهنگ‌ها و قاره‌ها»

۲۰۲۰

نام: لوئیز گلیک
زاده: ۲۲ آوریل ۱۹۴۳
درگذشت: ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳

بیوگرافی کوتاه:
لوئیز الیزابت گلیک (انگلیسی: Louise Elisabeth Glück) شاعر و استاد دانشگاه، اهل ایالات متحده آمریکا و برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات سال ۲۰۲۰ بود.
از گلوک غالباً بعنوان یک شاعر زندگینامه‌ای یاد می‌شود. کار او به دلیل شدت عاطفی و اغلب با استفاده از اسطوره، تاریخ یا طبیعت برای مراقبه در تجارب شخصی و زندگی مدرن شناخته شده‌است. وی در شهر نیویورک به دنیا آمد و در لانگ آیلند بزرگ شد. وی در دوران دبیرستان از بی‌اشتهایی عصبی رنج برد و بعدها بر بیماری غلبه کرد. وی در کالج سارا لارنس و دانشگاه کلمبیا تحصیل کرد اما مدرکی نگرفت. وی افزون‌بر نویسندگی، در چندین مؤسسهٔ شعر نیز تدریس کرده‌است.

آثار منتخب:

خنیاگر فاجعه

کاش از خالی می‌نوشتم

لالایی درد

زنبق وحشی

«برای زبان شاعرانهٔ یگانه‌اش که با زیبایی بی‌تکلف، موجودیت فردی را همگانی می‌کند»

۲۰۱۹

نام: پیتر هانتکه
زاده: ۶ دسامبر ۱۹۴۲

بیوگرافی کوتاه:
پیتر هانتکه (به آلمانی: Peter Handke) آلمانی نویسنده و نمایشنامه‌نویس پیشرو (آوان-گارد) اتریشی و برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۹ است.
بر اساس نظر انتقادی او به کلیشه زبانی و حضور آگاهانه نویسنده در متن بیش از هر چیز به بیگانه سازی ذهن و محیط در آثار پرداخته‌است. آثار اولیه او مانند دشنام به تماشاگران و ترس دروازه‌بان از ضربه پنالتی او را به سرعت در دهه شصت معروف ساخت.

آثار منتخب:

کاسپار

محاکمه

اهانت به تماشاگر

زن چپ دست

«به خاطر فعالیتی مؤثر به همراه نبوغ زبانشناسی‌ای که حد و ویژگی تجربهٔ انسانی را کشف کرده‌بود»

۲۰۱۸

نام: اولگا توکارچوک
زاده: ۲۹ ژانویهٔ ۱۹۶۲

بیوگرافی کوتاه:
ولگا تُوکارچُوک (لهستانی: Olga Nawoja Tokarczuk؛ زادهٔ ۲۹ ژانویهٔ ۱۹۶۲) نویسنده، شاعر، فیلم‌نامه‌نویس و روان‌شناس اهل لهستان است که در سال ۲۰۱۹، جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۸ را از آن خود کرده‌است. در دانشگاه ورشو روان‌شناسی خواند و پیش از اشتغال تمام وقت به نویسندگی، به مدت چندین سال به روان‌درمانی پرداخت. اولین کتابش را در سال ۱۹۸۹ منتشر کرد؛ مجموعه‌شعری با عنوان شهرها در آینه‌ها. پس از آن به ادبیات داستانی روی آورد. اولین رمانش داستانی تمثیلی بود دربارهٔ دو عاشق در قرن هفدهم فرانسه که به دنبال کسب معنای زندگی می‌روند. دومین رمانش، با عنوان ای. ای، دربارهٔ زنی است از خانواده‌ای متشخص و بورژوا در دههٔ ۱۹۲۰ که از مشکلات روانی رنج می‌برد.

آثار منتخب:

بچه‌های سبز

گریز‌ها

کمد

بر استخوان‌های مردگان

«برای داستان پردازی خیال‌انگیزی که به همراه دایرةالمعارفی از شور و اشتیاق شدید، شکستن مرزها را به عنوان گونه‌ای از زندگی نشان می‌دهد»

۲۰۱۷

نام: کازوئو ایشی‌گورو
زاده: ۸ نوامبر ۱۹۵۴

بیوگرافی کوتاه:
کازوئو ایشی‌گورو (به ژاپنی: Kazuo Ishiguro) نویسندهٔ انگلیسی ژاپنی‌تبار است که خانواده‌اش وقتی پنج‌ساله بود به انگلستان مهاجرت کردند. ایشی‌گورو مدرک کارشناسی خود را در زبان انگلیسی و فلسفه از دانشگاه کنت در سال ۱۹۷۸ و مدرک کارشناسی ارشد را در رشته نویسندگی خلاقانه در سال ۱۹۸۰ از دانشگاه شرق انگلستان دریافت کرده‌است.او یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان معاصر انگلستان است و در سال ۱۹۸۶ برای کتاب هنرمندی از جهان شناور برندهٔ جایزهٔ وایت‌برِد و در سال ۱۹۸۹ برای کتاب بازماندهٔ روز برندهٔ جایزهٔ بوکر شد. از بین آثار او کتاب‌های وقتی یتیم بودیم و هرگز رهایم مکن نیز به فهرست نهایی جایزهٔ بوکر راه یافتند. در سال ۲۰۰۸، مجله تایمز او را در رده ۳۲ در بین ۵۰ نویسنده برتر انگلیسی از سال ۱۹۴۵ قرار داده‌است. ایشی‌گورو در سال ۲۰۱۷ برنده جایزه نوبل ادبیات شد.

آثار منتخب:

غول مدفون

شبانه‌ها

باز‌مانده روز

هرگز ترکم مکن

«کسی که، در رمان‌هایی با بار عاطفی زیاد، پرتگاهی را زیر احساس غیر واقعی ما در رابطه با کنش‌هایی با دنیای خارج کشف کرده‌است»

۲۰۱۶

نام: باب دیلن
زاده: ۲۴ مهٔ ۱۹۴۱

بیوگرافی کوتاه:
رابرت دیلَن (انگلیسی: Robert Dylan؛ زادهٔ ۲۴ مهٔ ۱۹۴۱ با نام رابرت آلن زیمرمن انگلیسی: Robert Allen Zimmerman) خواننده-ترانه‌سرا، نویسنده و هنرمند تجسمی آمریکایی است. او اغلب به عنوان یکی از بزرگ‌ترین ترانه‌سرایان تمام دوران شمرده می‌شود. دیلن در طول ۶۰ سال فعالیت حرفه‌ای‌اش یکی از چهره‌های اصلی فرهنگ عامه بوده‌است. بسیاری از آثار نام‌دار او به دههٔ ۱۹۶۰ برمی‌گردد؛ زمانی که ترانه‌هایی مانند «دمیدن در باد» (۱۹۶۳) و «زمانه در تغییر است» (۱۹۶۴) به سروده‌های جنبش حقوق مدنی و ضد جنگ تبدیل شدند. اشعار او در این دوره طیفی از تأثیرات سیاسی، اجتماعی، فلسفی و ادبی را در بر می‌گرفت. این آثار در برابر قاعده‌های موسیقی پاپ چالش‌برانگیز و برای پادفرهنگ رو به رشد این دوره خوشایند بود

آثار منتخب:

خاطرات باب دیلن

مجموعه ترانه‌ها

آواز غمناک کلاغ سیاه

باران سختی خواهد بارید

«برای بیان شاعرانه و خلاقانهٔ او در آهنگ‌های عامه‌پسند آمریکایی»
آکادمی نوبل

۲۰۱۵

نام: سوتلانا الکسیویچ
زاده: مهٔ ۱۹۴۸

بیوگرافی کوتاه:
سوتلانا الکساندرونا الکسیویچ نویسنده و روزنامه‌نگار اهل بلاروس است. وی در سال ۲۰۱۵ برندهٔ جایزه نوبل ادبیات شد. آکادمی سوئد وی را به‌دلیل روایات چندصدایی، که مظهر محنت و شجاعت در روزگار معاصر ماست، شایستهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات دانستند. بدین‌ترتیب، آکادمی سلطنتی نوبل سوئد سوتلانا الکسیویچ را برندهٔ نوبل ادبیات ۲۰۱۵ میلادی اعلام کرد. وی نخستین نویسندهٔ بلاروس است که موفق به دریافت این جایزه شده‌است. وی همچنین در سال ۲۰۱۳ برندهٔ جوایزی همچون جایزه صلح کتاب‌فروشان آلمان و جایزه مدیسی شده‌است.منتقدان، آثار ادبی او را سرشار از بازتاب روحیهٔ شهروندان روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌دانند.

آثار منتخب:

آخرین شاهدان

پسرانی از جنس روی

نیایش چرنوبیل

جنگ چهره‌ای زنانه ندارد

«به خاطر نوشته‌های چندصدایی‌اش، و یادبود رنج‌ها و شجاعت‌ها در زمانهٔ ما»

۲۰۱۴

نام: پاتریک مودیانو
زاده: ۳۰ ژوئیه ۱۹۴۵

بیوگرافی کوتاه:
پاتریک مودیانو (به فرانسوی: Patrick Modiano) نویسنده و فیلم‌نامه‌نویس قرن بیستم میلادی اهل فرانسه و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۴ است. مودیانو یکی از چهره‌های مهم ادبی فرانسه محسوب می‌شود. مودیانو از مادری بلژیکی و پدری یهودی اهل ایتالیا در سال ۱۹۴۵ به دنیا آمده‌است وی از چهره‌های نوجوی ادبیات مدرن فرانسه شناخته می‌شود که آثارش هم تحسین منتقدان ادبی را برانگیخته و هم خوانندگان فراوان دارد. مودیانو از نویسندگان پرکار به‌شمار می‌رود و برخی از کارهای او به فیلم نیز برگشته است. جایزه بزرگ آکادمی فرانسه برای ادبیات در سال ۱۹۷۲ نصیب وی شد. در سال ۱۹۷۸ جایزه معتبر فرانسوی گنکور را برای رمان خیابان بوتیک‌های تاریک دریافت کرد.

آثار منتخب:

من پاتریک مودیانو هستم

تا در محله گم نشوی

افق

ماه عسل

«به خاطر هنر حافظه که با برانگیختن سرنوشت انسانی غیرقابل فهم و کشف زندگی در جهان از طریق شغل»

۲۰۱۳

نام: آلیس مونرو
زاده: ۱۰ ژوئیه ۱۹۳۱

بیوگرافی کوتاه:
آلیس مونرو (به انگلیسی: Alice Munro) نویسنده کانادایی معاصر و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۳. آکادمی سوئد مونرو را «استاد داستان کوتاه معاصر» توصیف‌کرد.آلیس مونرو را یکی از تواناترین نویسندگان داستان کوتاه امروز می‌دانند. بسیاری بر این عقیده‌اند که مونرو جامعه کتابخوان آمریکای شمالی را با داستان کوتاه آشتی داده‌است. البته خودش می‌گوید هرگز قصد نداشته صرفاً نویسنده داستان کوتاه باشد؛ فکر می‌کرده مثل همه رمان خواهد نوشت؛ ولی حالا دیگر می‌داند نگاهش به مسائل برای نوشتن رمان مناسب نیست. دوست دارد پایان داستان را در ذهنش مجسم کند، و مطمئن باشد مثلاً تا کریسمس آن را تمام خواهد کرد، و نمی‌داند نویسنده‌ها چطور روی پروژه‌های طولانی مثل رمان با پایان باز کار می‌کنند.

آثار منتخب:

صداها

زندگی عزیز

درهٔ اتاوا

دور از او و دو داستان دیگر

«استاد داستان کوتاه نویسی معاصر»

۲۰۱۲

نام: مو یان
زاده: زادهٔ ۶ دسامبر ۱۹۴۲

بیوگرافی کوتاه:
گوان موئه (به چینی ساده‌شده 管谟业؛ به چینی سنتی 管謨業؛ به پین‌یین Guǎn Móyè)، با نام مستعار مو یان (به چینی: 莫言)، نویسندهٔ معاصر چینی است که در سال ۲۰۱۲ به خاطر «رئالیسم خیره‌کننده‌ای که قصه‌های مردمی و تاریخ را با زمان حال پیوند می‌دهد» برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد. مو یان، نام مستعار اوست که معنی «حرف نزن» می‌دهد. نام حقیقی او گوان موئه است. در خارج از مرزهای چین بیشتر به عنوان نویسندهٔ رمانی شهرت دارد که فیلم «ذرت سرخ» از روی آن ساخته شد. آثار مو یان به بیش از ده زبان، از جمله انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و نروژی ترجمه شده‌اند.

آثار منتخب:

ذرت سرخ

قورباغه

طاقت زندگی و مرگم نیست

دست از این مسخره بازی بردار، اوستا

«کسی که با رئالیسم توهم زا توانست داستان‌های عامیانه، تاریخی و معاصر را ادغام کند»

۲۰۱۱

نام: توماس ترانسترومر
زاده: ۱۵ آوریل ۱۹۳۱
درگذشت: ۲۶ مارس ۲۰۱۵

بیوگرافی کوتاه:
توماس گوستا ترانسترومر (به سوئدی: Tomas Gösta Tranströmer) نویسنده، شاعر و مترجم سوئدی و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۱ میلادی بود. ترانسترومر به عنوان یکی از مهم‌ترین نویسندگان اسکاندیناوی پس از جنگ جهانی دوم شناخته می‌شود و شعرهایش به بیش از ۶۰ زبان ترجمه شده است. اگرچه توماس ترانسترومر هشتمین فرد اروپایی است که در ۱۰ سال گذشته، نوبل ادبیات را تصاحب می‌کند، ولی از آخرین باری که این جایزه ادبی به نام سوئد رقم خورده بود، ۳۷ سال می‌گذرد.

آثار منتخب:

بهشت نیمه کاره

به دوستان آن سوی مرزها

مجمع الجزایر رویا

«برای، ایجاز نویسی، تصویر شفاف، و ارائهٔ تازه‌ای از دسترسی واقعیت به ما»

۲۰۱۰

نام: ماریو بارگاس یوسا
زاده: ۲۸ مارس ۱۹۳۶

بیوگرافی کوتاه:
خورخه ماریو پدرو بارگاس یوسا (به اسپانیایی: Jorge Mario Pedro Vargas Llosa) داستان‌نویس، مقاله‌نویس، سیاست‌مدار و روزنامه‌نگار پرو است. یوسا یکی از مهم‌ترین رمان‌نویسان و مقاله‌نویسان معاصر آمریکای جنوبی و از معتبرترین نویسندگان نسل خود است. وی هم‌اکنون به دعوت دانشگاه پرینستون به عنوان استاد مهمان در این دانشگاه به تدریس مشغول است.

آثار منتخب:

قصه‌گو

مرگ در آند

سور بز

ادبیات آتش است

«برای نمایش ساختار قدرت و تصویرهای بُرّنده از مقاومت‌ها، شورش‌ها و شکست‌های فردی»

۲۰۰۹

نام: هرتا مولر
زاده: ۱۷ اوت ۱۹۵۳

بیوگرافی کوتاه:
هرتا مولر (به آلمانی: Herta Müller) نویسنده، شاعر و مقاله‌نویس رومانیایی‌تبار آلمانی است که سال ۲۰۰۹ برنده جایزه نوبل ادبیات شد. مولر سال ۱۹۵۳ در یک روستای آلمانی‌زبان در غرب رومانی به دنیا آمد و خانواده‌اش جزو اقلیت آلمانی کشور رومانی بود. مادرش پس از جنگ جهانی دوم توسط نیروهای نظامی شوروی به اردوگاه کار اجباری اعزام شد.پدربزرگش زمانی کشاورز و تاجر ثروتمندی بود که دارایی‌اش به دست حکومت کمونیستی رومانی ضبط شد. پدرش نیز زمان جنگ جهانی دوم از اعضای گروه اس اس وافن بود و در دوره حکومت کمونیست‌ها از طریق رانندگی کامیون امرار معاش می‌کرد. مولر به دلیل عدم همکاری با پلیس مخفی حکومت نیکلای چائوشسکو در دهه ۱۹۷۰ شغل معلمی خود را از دست داد. سال ۱۹۷۶ او در یک کارخانه صنعتی کار مترجمی می‌کرد.اما به دلیل خودداری از همکاری با پلیس مخفی رژیم کمونیستی رومانی اخراج شد. اولین مجموعه داستان کوتاه او سال ۱۹۸۲ به زبان آلمانی منتشر شد که در رومانی سانسور شد. اولین آثار مولر به صورت قاچاق به بیرون از رومانی برده می‌شد تا زمینه انتشار آن‌ها فراهم شود. او سال ۱۹۸۷ به آلمان مهاجرت کرد. پیش از مهاجرت در دو رشته زبان آلمانی و ادبیات رومانیایی تحصیل کرده بود. مولر در آلمان به تدریس در دانشگاه پرداخت و از سال ۱۹۹۷ عضو آکادمی زبان آلمان شد.

آثار منتخب:

مرگ در چوب صندل

ته دره

گذرنامه

قرار ملاقات

«تمرکز بر شعر و نثر ساده دورنمای زندگی کسانی را که زندگی شان مصادره شده به تصویر کشیده‌است.»

۲۰۰۸

نام: ژان ماری گوستاو لوکلزیو
زاده: ۱۳ آوریل ۱۹۴۰

بیوگرافی کوتاه:
ژان-ماری گوستاو لو کلزیو (به فرانسوی: Jean-Marie Gustave Le Clézio) نویسنده معاصر فرانسوی است. اولین اثر او رمان بازجویی در سال ۱۹۶۳ جایزه رنودو را به خود اختصاص داد. تاکنون حدود ۴۰ کتاب از جمله مجموعه داستان‌های کوتاه و رمان‌های وی منتشر شده‌اند. جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۸ میلادی از سوی آکادمی سلطنتی سوئد به او تعلق گرفت.
لوکلزیو در سال ۱۹۴۰ در شهر نیس فرانسه متولد شد، پدرش در زمان جنگ جهانی دوم در نیجریه خدمت می‌کرد از همین روی در کودکی دو سال در نیجریه زندگی کرد. پس از اتمام دوره دبیرستان در نیس به دانشگاه بریستول رفت و به تحصیل زبان انگلیسی پرداخت. او در دانشگاه‌های بانکوک، بوستون، و مکزیکوسیتی هم تدریس کرده‌است.

آثار منتخب:

ماهی طلا

دگرگونی‌ها

جویندهٔ طلا

ترجیع گرسنگی

«نوشتن از خروج‌های جدید، ماجراجویی‌های شاعرانه و وجد نفسانی، جستجوگر فراانسانی.»

۲۰۰۷

نام: دوریس لسینگ
زاده: ۲۲ اکتبر ۱۹۱۹
درگذشت: ۱۷ نوامبر ۲۰۱۳

بیوگرافی کوتاه:
دوریس می لسینگ (به انگلیسی: Doris May Lessing) نویسندهٔ صوفی و فمینیست انگلیسی و برنده جایزه ادبیات نوبل در سال ۲۰۰۷ میلادی بود. او یازدهمین زن برنده جایزه نوبل ادبیات و مسن‌ترین برنده این جایزه (هنگام دریافت) بود.
در سال ۱۹۴۹ لسینگ به همراه کوچک‌ترین پسرش به لندن رفت و در همین هنگام نخستین رمانش با عنوان علف‌ها آواز می‌خوانند منتشر شد. اثری که باعث شهرت لسینگ شد و مهم‌ترین اثرش می‌باشد، دفترچه طلایی بود که در سال ۱۹۶۲ نوشته شد (این کتاب تاکنون به فارسی ترجمه نشده‌است). در سال ۱۹۸۴ او سعی کرد که دو رمان را با نام مستعار جین سامرز (Jane Somers) به چاپ برساند و به این وسیله دشواری‌هایی که برای چاپ کتاب در برابر نویسندگان تازه‌کار قرار دارد نشان دهد. ناشر لسینگ در بریتانیا این آثار را رد کرد ولی انتشارات ناپف (Knopf) در ایالات متحده آن‌ها را پذیرفت. لسینگ در حومه لندن در هامپستد زندگی می‌کرد.

آثار منتخب:

خاطرات یک بازمانده

رهنمودهایی برای نزول در دوزخ

بن در جهان

فرزند پنجم

«حماسه گرایی با تجربه‌های زنانه، که با شک گرایی، آتش و قدرت رؤیا همراه بودو موضوع قرار گرفتن بررسی تمدن‌ها.»

۲۰۰۶

نام: اورهان پاموک
زاده: ۷ ژوئن ۱۹۵۲

بیوگرافی کوتاه:
فریت اورهان پاموک (یا فرید اورخان پاموک) (ترکی استانبولی: Ferit Orhan Pamuk‎) که در ایران به اورهان پاموک معروف ‌است، نویسنده و رمان‌نویس اهل کشور ترکیه و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۶ است. او نخستین ترک‌زبانی است که این جایزه را دریافت کرده‌است.پاموک در کشور خود نویسنده‌ای بسیار نامدار است. آثار او پیش از دریافت جایزه نوبل ادبیات به ۴۶ زبان و پس از آن به ۵۶ زبان ترجمه شده‌است.

آثار منتخب:

زندگی نو

یادداشت‌هایی در بارهٔ زندگی

زندگی

زنی با موهای قرمز

«کسی که به جستجوی روح افسرده شهر مادری اش رفت، نمادهای جدیدی از برخورد و بافت فرهنگی کشف کرد.»

۲۰۰۵

نام: هارولد پینتر
زاده: ۱۰ اکتبر ۱۹۳۰
درگذشت: ۲۵ دسامبر ۲۰۰۸

بیوگرافی کوتاه:
هارولد پینتر (به انگلیسی: Harold Pinter) نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس، بازیگر، کارگردان و فعال سیاسی انگلیسی بود. نخستین آثار او را در دستهٔ تئاتر پوچی قلمداد کرده‌اند. او نویسندهٔ آثاری برای رادیو، تلویزیون، تئاتر و سینما است. پینتر در سال ۲۰۰۵ میلادی برندهٔ جایزه نوبل ادبیات شد.

آثار منتخب:

آسایشگاه

اتاق و بالابر غذا

شبی بیرون از خانه

وقت ضیافت

«کسی که در نمایشنامه‌هایش پرتگاه‌های پشت پرگویی‌های روزانه را کشف کرده‌است و توانسته‌است به اتاق‌های بسته ظلم و ستم وارد شود.»

۲۰۰۴

نام: الفریده یلینک
زاده: ۲۰ اکتبر ۱۹۴۶

بیوگرافی کوتاه:
الفریده یلینک (به آلمانی: Elfriede Jelinek) رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و فمینیست اتریشی است که سال ۲۰۰۴ میلادی برنده جایزه نوبل ادبیات شد. او در دو شهر وین و مونیخ زندگی می‌کند.

آثار منتخب:
متاسفانه تاکنون آثار الفریده یلینک به فارسی ترجمه نشده است.

«برای جریان موسیقی صدا و ضدصدا در رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش که تعصب زبانی و پوچی کلیشه‌های جامعه و قدرت تسلیم نمایش می‌دهد.»

۲۰۰۳

نام: جان ماکسول کوتسی
زاده: ۹ فوریه ۱۹۴۰

بیوگرافی کوتاه:
جان مَکسول "جی.ام." کوتسی (به انگلیسی: John Maxwell "J. M." Coetzee) نویسندهٔ هلندی‌تبار اهل آفریقای جنوبی و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۳ میلادی است. وی دو بار نیز برنده جایزه ادبی من بوکر شده‌است.
علاوه بر جایزهٔ نوبل ۲۰۰۳ که به پاس مجموعهٔ فعالیت‌های ادبی‌اش به وی اعطاء شد، تاکنون یازده جایزهٔ ادبی دیگر نیز به آثار او تعلق گرفته‌است که مهم‌ترین‌شان از این قرارند: جایزهٔ CAN، جایزهٔ اول ادبی آفریقای جنوبی (سه بار)، جایزهٔ بوکر (دو بار، به خاطر کتاب زندگی و زمانه مایکل ک)، جایزهٔ فمینا برای رمان خارجی (به خاطر کتاب زندگی و زمانه مایکل ک)، جایزهٔ اورشلیم، جایزهٔ ادبی لانان، جایزهٔ بین‌المللی رمان از نشریهٔ آیریش تایمز و جایزهٔ نویسندگان کشورهای مشترک‌المنافع

آثار منتخب:

دشمن

زندگی و زمانهٔ مایکل ک

استاد پترزبورگ

رفقای خیالی

«کسی که صورت‌های بی حد و حصر مشارکت‌های خارجی شگفت‌آور را نمایش می‌دهد.»

۲۰۰۲

نام: ایمره کرتس
زاده: ۹ نوامبر
درگذشت: ۳۱ مارس ۲۰۱۶

بیوگرافی کوتاه:
ایمره کرتس (به مجاری: Imre Kertész) نویسنده اهل مجارستان برندهٔ جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۲. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به رمان «بی‌سرنوشت» اشاره کرد. رد پای تجربیات و مشاهدات کرتس در اردوگاه بوخن‌والد را می‌توان به خوبی در این رمان دید که معروف‌ترین اثر او نیز محسوب می‌شود. او مجموعاً ۱۳ سال از عمر خود را صرف نوشتن این رمان کرد. «بی‌سرنوشت» یکی از تأثیرگذارترین و دردناک‌ترین آثار ادبی در بارهٔ فاجعه هولوکاست است. ایمره کرتس در۱۹۹۰با رمان «دعای کَدیش برای کودکی که متولد نشد» به شهرت رسید؛ کدیش، دعایی است که یهودیان برای مرده می‌خوانند، و در رمان، دعایی است که او برای فرزندی قرائت می‌کند که حاضر نیست به دنیایی بیاورد که اجازه برپایی اردوگاه‌های مرگ را داده‌است.

آثار منتخب:

بیرق انگلیس

رمان پلیس

بی سرنوشتی

«برای استفاده از تجربه شخصی شکننده اش در برابر استبداد وحشیانه تاریخی در نوشته‌هایش.»

۲۰۰۱

نام: وی. اس. نایپل
زاده: ۱۷ اوت ۱۹۳۲
درگذشت: ۱۱ اوت ۲۰۱۸

بیوگرافی کوتاه:
سِر ویدیادار سوراجپراساد نایپل (به انگلیسی: Sir Vidiadhar Surajprasad Naipaul) که بیشتر با نام وی. اس. نایپل شناخته می‌شود رمان‌نویس و مقاله‌نویس ترینیدادی-بریتانیایی با ریشه هندی بود. وی در طول زندگی ادبی خویش بیش از ۳۰ کتاب نوشت. او در سال ۱۹۷۱ (میلادی) برنده جایزه ادبی من بوکر و در سال ۲۰۰۱ (میلادی) برنده جایزه نوبل ادبیات شد. رمان‌های خانه‌ای برای آقای بیسواس و خم رودخانه مهمترین نوشته‌های وی هستند که هر دو به زبان فارسی بازگردانی شده‌اند. در سال ۲۰۰۸ (میلادی) نویسنده‌ای به نام «پاتریک فرنچ» نخستین زندگی‌نامه معتبر نایپل را با نام دنیا همین است که هست نوشت. نایپل دو بار در سال‌های ۱۳۵۸ (خورشیدی) و ۱۳۷۶ (خورشیدی) به ایران سفر کرده‌است.

آثار منتخب:

آدم‌های یک نویسنده

انتخابات الویرا

مشت‌مالچی عارف

خانه‌ای برای آقای بیسواس

«به خاطر داشتن وحدت روایت و بررسی فسادناپذیر در کارهایش که ما را وادار می‌کند تا حضور تاریخی سرکوب را مشاهده کنیم.»

۲۰۰۰

نام: گائو شینگجیان
زاده: ۴ ژانویه ۱۹۴۰

بیوگرافی کوتاه:
گائو شینگجیان (پینیین:Gao Xingjian) (به چینی: 高行健) داستان‌نویس و نقاش متولد کشور چین و داری ملیت فرانسوی برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۰ است. همچنین برای ترجمه (به ویژه برگردان آثار ساموئل بکت و اوژن یونسکو)، فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی نمایش نیز شناخته شده‌است. او در سال ۱۹۹۸ ملیت فرانسوی را اختیار کرد.

آثار منتخب:

کوهسار جان

قلاب ماهیگیری پدربزرگ

«به خاطر اعتبار جهانی آثارش، دیدگاه تلخ و خلاقیت‌های زبانی، که راه را برای رمان‌ها و درام‌های چینی باز کرده‌است.»

توضیحات عکس