زمینه ی اجتماعی تعزیه و تئاتر در ایران

در باب هنر نمایش در ایران پیش از اسلام دو دیدگاه مطرح است: یکی در وجودش شک می کند و دیگری بر اساس اسناد و مدارک تاریخی معلوم می دارد که مرسوم بوده است و در باب تئاتر، در نهایت می توان از این مباحث چنین نتیجه گرفت که اگر هم درامی بوده و بازی می شده است، نشانی از آن باقی نمانده است و تئاتر به سبک غربی، سوغات فرنگستان است و همراه با اندیشه های تجددخواهانه در اوایل قرن بیستم به ایران رسیده است. تعزیه رسمی آیینی است که بسان هر آیین، نمایشی است اما موضوعشن مربوط به شهادت امام حسین (ع) می شود، تاریخی است که اسطوره گون شده است. به درستی معلوم نیست که تعزیه دقیقا کی و در چه تاریخی پدید آمده است اما احتمال می رود که پس از رسمی شدن مذهب تشیع در زمان شاه اسماعیل صفوی، به ظهور رسیده باشد، بنابراین پیدایی تعزیه هم انگیزه سیاسی و هم دینی دارد. در این کتاب ملیت و کیفیت نوع نمایشی که در ایران پیش از اسلام متداول بوده، علل از رونق افتادن آن در ایران بعد از اسلام و موجبات اجتماعی و فرهنگی ظهور و رونق تعزیه و تئاتر در ایران بررسی می شود.